TEMPLO ATEISMA

(Koncizigita versio de ĉi tiu artikolo aperis sur la paĝoj de la revuo MONATO (Aŭgusto/Septembro 2013) kaj estas kopirajto © de www.monato.net )

Planoj por la konstruado de templo por ateistoj meze de la kvartalo de internaciaj bankoficejoj kaj mezepokaj preĝejoj en Londono jam kaŭzis konflikton inter nekredantoj kaj kredantoj.

La svisa filozofo kaj verkisto Alain de Botton nun loĝanta en Londono proponas la konstruadon de turo 46 metrojn alta omaĝe al “nova ateismo”.

Anstataŭ ataki religion, la ideo estas konstrui imponajn konstruaĵojn kiuj donos al homoj pli bonan sencon de perspektivo. Oni povus konstrui templon dediĉitan al ĉio pozitiva kaj bona, kiu povus signifi amon, amikecon aŭ trankvilecon.

Kelkaj opinias, ke templo por ateismo estas per si mem kontraŭdiro, ĉar ateistoj ne bezonas templojn. Se oni volus elspezi monon por tiu celo des pli bone estus uzi tiun monon por la plibonigo de sekulara edukado kaj konstruado de nereligiaj lernejoj, kiuj instruus racian, skeptikkritikan rezonadon.

La templo proponita de de Botton elvokas pli ol 300 milionojn da jaroj de la ekzisto de vivo sur la tero. Ĉiu centimetro de la internaj sekcioj de la turo estis projektita por reprezenti la evoluon de miliono da jaroj kaj mallarĝa strio reprezentos la relative malgrandan kvanton da tempo en kiu homoj unue ekpaŝis sur la tero.

La elekto konstrui la turon en la koro de la financa kvartalo de Londono originis el la percepto, ke tie homoj pli serioze perdis la perspektivon de la prioritatoj de siaj vivoj.

La ideo pri la turo ne estas nova, kaj respegulas fruajn ideojn pri ateistaj temploj. La uzo de preĝejoj kiel temploj de rezonado dum la franca revolucio kaj la renkontejoj funkciigataj de humanistoj en Londono estas pasintaj ekzemploj.

La turo-templo havos unuopan pordon tra kiu vizitantoj eniros kvazaŭ ili estus entrantaj artgalerion. La plata tegmento estos malŝirmita de la elementoj de la naturo. Betonaj muroj estos krustokovritaj per geologiaj motivoj.

Humanistoj diras, ke estas miskoncepto konstrui kvazaŭ religiajn konstruaĵojn, ĉar ateistoj ne bezonas templojn por esplori la signifon de la vivo. Ili opinias, ke religio provizas al kredantoj rezultojn, kiujn scienco ne povas redoni.

Kredantoj lernas el sia religia kredo respektemon al dio, scivolon, signifon kaj perspektivon de vivo. Nekredantoj spertas la samajn sentojn pere de arto, naturo, homaj interrilatoj kaj rakontoj pri la vivo ĝenerale. Kelkaj religiuloj opinias, ke konstrui monumenton estas agnosko de tio, ke homaj estaĵoj estas pli ol polvo.

EKONOMIA FATALO

(Koncizigita versio de ĉi tiu artikolo aperis sur la paĝoj de la revuo MONATO (Aŭgusto/Septembro 2013) kaj estas kopirajto © de www.monato.net )

Oni kredis, ke ses jarojn post la tutmonda financa krizo de 2007-08 la malpliboniĝo sekvinta la ekonomian ekfalon estis afero de la pasinteco. Anstataŭe grandaj partoj de la mondo ŝajnas suferi longdaŭran stagnadon similan al tiu okazanta en Japanio dum la lastaj du jardekoj.

Eŭropo estas ĉefa ekzemplo. La malneta enlanda produkto (MEP) de la eŭrozono evoluos malpli ol 0,5% en 2013. Germanio kaj Francio apenaŭ progresos. Grekio stagnos en recesio por la sesa sinsekva jaro. La ekonomioj de Hispanio kaj Portugalio ŝrumpos por la kvara fojo dum la lastaj kvin jaroj. En Kipro, la financa disfalo okazis en katastrofa maniero kun severaj ekonomiaj kaj politikaj konsekvencoj. Kolero kontraŭ politikaj gvidantoj instigos popolajn ribelojn. Mizero kreskos.

La vero estas, ke oportunoj por solvi la eŭropajn problemojn estas jam foruzitaj. Hezitemaj politikistoj frontas nun la malplaĉan elekton inter la diserigo de la eŭrozono kun la risko ĵeti la regionon en krizon, aŭ favori pli fortan unuiĝon. En ambaŭ kazoj la elekto estas tikla. La akcepto de la dua prefero implikos la ĉefajn landojn kiel Germanio en surŝultriĝo de periferiaj problemoj de aliaj landoj en la eŭrozono. Ioma helpo venos de la Eŭropa Centra Banko. La interveno okazos en la formo de malaltigo de la rento de ŝtataj obligacioj kun la celo kontroli inflacion kaj nacian ŝuldon, sed politikistoj havas inklinon al fiasko en la serĉo por trovi solvon de la fundamentaj ekonomiaj problemoj. Ĉio ĉi sugestas la disiĝon de la eŭrozono, sed ne en la daŭro de 2013.

Usono estos en pli bona formo. Ĝia ekonomio kreskos iomete super 2% en 2013, neglekta laŭ la historiaj usonaj niveloj, sed ankoraŭ elstara kompare al tiu de Eŭropo.

La tuja defio en Usono estos trakti la severajn fiskajn problemojn. Inter la plej gravaj troviĝas la finiĝo de koncesioj pri malaltiĝo de impostoj pri kelkaj varoj kaj servoj, aŭtomata elspezredukto de la jara buĝeto sen aldona aprobo de la nacia kongreso, ĉesigo de la oficiala financa stimulprogramo kaj limigo de la registara ŝuldo. La estanta kongreso simple lasos al la venontaj kongresanoj la taskon solvi la nunajn problemojn. La nuna kongreso probable konsentos nur pri la pluvalidigo de kelkaj el la leĝoj pri redukto de impostoj kaj emos altigi la leĝan nivelon de la registara ŝuldo. Kelkaj el la leĝoproponoj pri ekonomia stimulo estos pluvalidigitaj inkluzive tiujn de la reguloj pri aliro al asekuro pri senlaboreco kaj aliaj socialaj asignaĵoj.

Uzo de tiuj krizaj rimedoj rezultigos striktan fiskan politikon, kaj sur la nacian centran bankon Federal Reserve falos la plej granda respondeco por antaŭenigi la ekonomion en Usono. Tio signifas ne nur teni la kreskadon de impostoj kaj tarifoj ĉirkaŭ 0% kun la intenco puŝi suben longdaŭrajn bankajn interezojn sed ankaŭ proponi konsiderindan oficialan emision de mono por cirkuli en la merkato cele al la stimulado de la ekonomio.

Konkurenco el Eŭropo kaj Usono malhelpos la antaŭenpuŝon de la ekonomioj en la disvolviĝantaj landoj. Konsumantoj de varoj kaj servoj en ekevoluantaj merkatoj fariĝis grandaj elspezantoj kaj la tuta produktokvanto en la disvolviĝantaj landoj kreskos ĉ. 6% en 2013, preskaŭ kvaroble pli rapide ol en la riĉaj landoj. Oni prognozas por 2013, ke Brazilo povos atingi kreskon de 4%, sed Hindio, kvankam kun kresko tuŝanta 6,5% baraktos por regajni sian antaŭan salton. La monda espero refoje restas ĉe Ĉinio.

En Ĉinio, la dua plej granda ekonomio en la mondo, en 2013 montriĝos marĝena kresko kompare al la antaŭa jaro. La ekonomia kresko verŝajne restos ĉe 8,6%. La rezulto estas for de la kutimaj duoblaciferaj jaraj saltoj, kaj tiu nivelo de kreskado nur eblos pro ĝia libera mona politiko kaj allaso al la regionaj registaroj fari viglajn elspezojn. Sen tiu subteno Ĉinio alpaŝus stumble.

Sed fendoj aperos en la ĉina kresko. Plej grandaj problemoj estos limigitaj profitoj, malŝpara investado kaj fabrikoj produktantaj varojn, kiujn ili ne povos vendi pro la kriza monda merkato. Okcidentaj entreprenoj ankoraŭ preferos la relative fortan kreskon en Ĉinio ol la preskaŭstagnan kreskon hejme, sed negocado kun Ĉinio estos pli malfacila ol ĝi estis dum la lastaj kelkaj jaroj.

Post la pesimismaj prognozoj por la jaro 2013 restas malmultaj lokoj kie oni povos trovi iom da optimismo. Aventuristaj investantoj povos rigardi al kelkaj pli ekzotikaj lokoj trans la kutimajn merkatojn. La ekonomio en Libio devos kreski sekve de la reveno al komercado post la feroca enlanda milito. Ercmina prospektorado en Mongolio prosperas per rapidaj paŝoj kaj esplorado de kupro en la Gobia dezerto estas promesplena. Sed eble neniu alia lando superos la kreskon de ĉ. 14% en Makao, kaj laŭ tiu prognozo oni eĉ ne kalkulas la sukceson sur la ludotabloj de la lokaj kazinoj...

GESTOLINGVO

(Koncizigita versio de ĉi tiu artikolo aperis sur la paĝoj de la revuo MONATO (Aŭgusto/Septembro 2013) kaj estas kopirajto © de www.monato.net )

Londono nun havas sian unuan trinkejon por surduloj kie ĉiuj dungitoj estas trejnitaj pri gestolingvo.

Unika en sia koncepto, la renkontejo provizos socian kunvenejon por surduloj laŭ klubstila medio. Kvankam trankvileco kaj komforto por surduloj estos la celo, la trinkejo ankaŭ bonvenigos homojn kun ordinara aŭdkapablo. La posedanto de la trinkejo elpensis la modelon post malbonaj personaj spertoj travivitaj kiel surdulo en trinkejoj kaj kluboj.

La nova trinkejo estas pruvo kuraĝigi surdulojn al intersociiĝo kun aliaj socianoj. En la trinkejo oni ludos muzikon kun la celo allogi ankaŭ nesurdulojn. Surduloj povas sperti muzikon pere de vibrado. La posedanto de la trinkejo planas organizi klasojn kie oni instruos al surduloj pri la interpretado de popularaj ritmoj kaj ankaŭ kiel ludi muzikilojn.

Krom trejnitaj dungitoj pri gestolingvo la trinkejo havas ankaŭ helajn plafonlumojn tiel ke la klientoj povos reciproke vidi sin klare dum komunikado per gestoj. Sur la tabloj troviĝos skribiloj kaj paperbloketoj en la okazo de bezono skribi mesaĝon. Inter la dungitoj ankaŭ estas surdaj pordogardisto, kelistoj kaj duonsurda diskestro.

La brulalarmilo havas intermitan lumon por atentigi surdajn klientojn pri ekfajra krizo kaj en la klozetoj pendas informŝildetoj skribitaj en gestolingvo flanke de la angla.

FRAKASADO

(Koncizigita versio de ĉi tiu artikolo aperis sur la paĝoj de la revuo MONATO (Julio/2013) kaj estas kopirajto © de www.monato.net )

 

 

Post la falo de la berlina muro, la leviĝo de Ĉinio kaj la araba printempo, la usona memsufiĉo pri energio ŝajnas stimuli la venontan grandan geopolitikan movon en la moderna mondo.

La usona dependeco de la Persa Golfo por ĝia nafto estas konstanta ekde post 1945 kaj tio sufiĉas por pravigi la bezonon, ke Usono mantenu sian superregan ĉeeston en la regiono.

Post jardekoj da ekonomia malkresko nun malmultekosta fonto de energio krepuskas kiel la aŭroro de nova ora erao por la plej granda ekonomio de la mondo.

La kialo estas simpla. Usono estas hejmo de vastaj deponejoj de skisto kaj natura gaso komerce ekspluateblaj dank’ al la plibonigo de la jam ducentjara tekniko konata kiel frakasado, kiu konsistas el rompiĝo de petromaso aŭ de tavolo sen relativa moviĝo de la disigitaj partoj per injekto de fluidaĵo en fendojn. Tio rezultigas la apartigon de la tavoloj nur sufiĉe por faciligi la elterigon de oleo aŭ gaso.

En Usono, skistogaso ne ekzistis en komerca skalo en 2004. Nun ĝi reprezentas 30% de la merkato.

Ekspluatado en kelkaj regionoj de la nordorienta parto de la lando ŝanĝis la perspektivon pri estontaj energifontoj.

Se ĉiuj konataj skistogasaj resursoj en Norda Ameriko estos ekspluatataj en komerca skalo produktado povos pli ol kvarobliĝi en la venontaj du jardekoj kaj ĝi kalkulos je pli ol duono de la natura gasproduktado en Usono en la komenco de 2030.

La perspektivo pri memsufiĉo havas ekonomiajn gajnojn por Usono kaj rekte efikos en la laborkreado en tiu nova energia sektoro. Oni prognozas, ke frakasado probable ebligos la dungadon de 600 mil laboristoj ĝis la fino de la jardeko kaj tiam Usono havos sufiĉe da gaso por konsumado dum la venontaj cent jaroj kondiĉe ke la aktualaj konsumkvantoj ne ŝanĝiĝos.

Estas malfacili prognozi la longdaŭrajn konsekvencojn por la resto de la mondo sed estas kvazaŭ probable, ke multaj landoj kies ĉefa monda rolo dependas nur de la produktado de hidrokarbonoj havos sian mondan influon malfortiĝinta se ne tute forviŝita. Tio inkluzivos la monarkiojn rezistintajn la araban printempon. Ilia persista ekzisto dependis historie de la alta prezo de la nafto kaj de la subteno de kelkaj okcidentaj registaroj. Ambaŭ kondiĉoj estas nun sub ekzamenado precipe ĉar la politiko en la Araba Golfo dum preskaŭ la tuta postmilita periodo dependis de la interesoj de Usono en la regiono.

La monarkioj de la Araba Golfo daŭris tiel longe ne pro ia speco de populara voĉdonado sed pro ilia dependeco de ekstera subteno. Tiuj reĝimoj, kiuj jam frontas altan gradon de enlanda popolmobilizado nun antaŭvidas neelteneblan premon kaj ili ne povos supervivi sen la teknika avantaĝo de okcidentaj armiloj interŝanĝataj kontraŭ nafto.

La Araba Golfo ne estas la sola regiono kie la regantaj potencoj de la nafto estas en danĝero de diseriĝo. La plej granda m

algajninto en tiu ludo plej verŝajne estos Rusio, reĝimo grandparte dependa de altaj energiprezoj kaj limigita merkato sen efektiva
alternativa plano.

Rusio jam sentas la skuon de la nova gasepoko. Ĝi estas la plej endanĝerigita inter la aktualaj naftoproduktantaj landoj pro la centra rolo de gaso al ĝia internacia reputacio kiel influhava potenco. La influo de Moskvo sur Orienta kaj Centra Eŭropo dependas de Gazprom, la rusa parte ŝtatkontrolata kompanio, kiu uzas sian superregan pozicion por fiksi favorajn kondiĉojn proponante longdaŭrajn kontraktojn ligitajn al la variado de la naftoprezo.

Ĉar pli kaj pli el la natura likvagaso iam eksportata al Usono trovas nun sian vojon al okcidentaj merkatoj la prezo de la gaso internacie malkroĉiĝas de la prezo de la nafto kaj eŭropanoj havas nun novaj eblecojn elekti siajn fontojn, kiuj malaltigos la dependecon al unusola ĉefa vendanto.